ISO 22000-ის სისტემა
ISO (International Organization for Standardization) არის საერთაშორისო სტანდარტიზაციის ორგანიზაცია, რომელიც 1947 წელს შეიქმნა და მიზნად ისახავს სხვადასხვა სექტორისთვის სტანდარტების შემუშავებას.
ISO 22000 სტანდარტი პირველად 2005 წელს გამოქვეყნდა. მისი შექმნის პროცესში ჩართული იყო მრავალი მხარე, მათ შორის:
• გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაცია (FAO).
• Codex Alimentarius – სურსათის საერთაშორისო სტანდარტების და რეკომენდაციების შექმნის პროგრამა, რომელიც FAO-ს და ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) ერთობლივი ინიციატივაა.
• სურსათის უსაფრთხოების ექსპერტები, სურსათის მწარმოებლები, სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციები.
ISO 22000 (მისი შექმნის ისტორია და მისი დანერგვის მიზეზები დაკავშირებულია სურსათის გლობალური უსაფრთხოების მოთხოვნებთან და მსოფლიოს მზარდ საჭიროებებთან სურსათის მიწოდების ჯაჭვის უკეთესი რეგულირებისთვის, მოსახლეობის ზრდის პარალელურად სურსათზე მოთხოვნის ზრდამ გამოიწვია სტანდარტის და სხვადასხვა პროგრამის შედგენა, რათა მაქსიმალურად უვნებელი და მომხმარებლისთვის მისაღები გაეხადათ მწარმოებლებს სურსათი) არის სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემა, რომელიც შეიძლება გამოყენებულ იქნას სასურსათო ჯაჭვის ნებისმიერ ორგანიზაციაში, ფერმიდან სუფრამდე. ISO 22000-ით სერტიფიცირება საშუალებას აძლევს კომპანიას აჩვენოს თავის მომხმარებლებს, რომ მათ აქვთ სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემა. ეს უზრუნველყოფს მომხმარებლის ნდობას პროდუქტის მიმართ. ეს სულ უფრო და უფრო მნიშვნელოვანი ხდება, რადგან მომხმარებლები ითხოვენ უვნებელ სურსათს და სურსათის გადამამუშავებლები ითხოვენ, რომ მომწოდებლებისგან მიღებული ინგრედიენტები იყოს უსაფრთხო.
სტანდარტიზაციის საერთაშორისო ორგანიზაციამ (ISO) შეიმუშავა სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემის სერთიფიკატი: ISO 22000. ISO-მ და მისმა წევრმა ქვეყნებმა გამოიყენეს ხარისხის მენეჯმენტის სისტემის მიდგომა და მოარგეს ის სურსათის უვნებლობის მიმართ, ფართოდ გამოყენებული და დადასტურებული HACCP პრინციპებისა და კარგი წარმოების პრინციპების ჩართვით (მიმართულია ISO 22000-ის წინარეკვიზიტული პროგრამებით).
ISO 22000-ის ძირითადი ელემენტები
ISO 22000 აერთიანებს რამდენიმე ძირითად ელემენტს, რათა უზრუნველყოს ეფექტური სურსათის უვნებლობის მართვა:
1. ISO 9001-ის პრინციპები: ISO 22000 ეფუძნება ISO 9001-ის ხარისხის მართვის სტანდარტის პრინციპებს, როგორიცაა დოკუმენტირებული სისტემები, რესურსების მართვა და მუდმივი გაუმჯობესება.
2. HACCP-ის მიდგომა: სტანდარტი ეფუძნება „საფრთხის ანალიზისა და კრიტიკული საკონტროლო წერტილების“ (HACCP) სისტემას, რომელიც მოიცავს საფრთხეების იდენტიფიცირებას, კონტროლის წერტილების დადგენას და მონიტორინგს, რათა უზრუნველყოფილ იქნას სურსათის უვნებლობა.
3. გაერთიანებული მართვის სისტემები: ISO 22000 ორგანიზაციებს საშუალებას აძლევს, შეუთავსონ სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემა სხვა სტანდარტებს, როგორიცაა ISO 9001 (ხარისხის მართვა), ISO 14001 (გარემოს დაცვა) და ISO 45001 (შრომის უსაფრთხოება).
ISO 22000 პრერეკვიზიტული პროგრამები
სტანდარტს აქვს მოთხოვნები სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემების პროცესებსა და პროცედურებზე და მოითხოვს, რომ ორგანიზაციამ განახორციელოს წინარეკვიზიტული პროგრამები და HACCP.
სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემების სერტიფიცირების ზოგიერთი სხვა პროგრამისგან განსხვავებით (მაგალითად, FSSC 22000 და SQF), ISO 22000-ს არ გააჩნია სპეციფიკური მოთხოვნები წინარეკვიზიტი პროგრამებისთვის (PRP), მაგრამ მოითხოვს, რომ ორგანიზაციამ განსაზღვროს და განახორციელოს შესაბამისი პროგრამები. ეს მას უფრო მოქნილს ხდის და სურსათის ნებისმიერი ტიპის ორგანიზაციას შეუძლია დანერგოს და დამოწმებული იყოს ISO 22000-ით.
სურსათის გადამამუშავებლებს და მწარმოებლებს შეუძლიათ გამოიყენონ ISO ტექნიკური სპეციფიკაცია ISO/TS 22002-1 თავიანთი PRP პროგრამების შესამუშავებლად. იგი ასახავს PRP პროგრამების მოთხოვნებს, რომლებიც გამოიყენება ამ ორგანიზაციებისთვის. ჩამოთვლილი მოთხოვნები ფართოდ არის მიღებული და ექვივალენტურია PAS 220-ის მოთხოვნების, საჯაროდ ხელმისაწვდომი სპეციფიკაცია, რომელიც გამოიყენება ISO 22000-თან ერთად FSSC 22000 სერტიფიცირების სქემისთვის.
ISO 22000 არ არის გლობალური სურსათის უვნებლობის ინიციატივის (GFSI) მიერ დამტკიცებული სტანდარტი. ეს ნიშნავს, რომ თუ თქვენი მომხმარებელთა ბაზა ან ბაზარი ეძებს GFSI-ის მიერ აღიარებულ სტანდარტს, უნდა გაითვალისწინოთ FSSC 22000, რომელიც ყველაზე მეტად ჰგავს ISO 22000-ს, ან სხვა GFSI-ის მიერ აღიარებულ სერტიფიკაციის სქემებს.
ISO 22000 მოთხოვნები
ISO 22000 მოითხოვს, რომ შექმნათ სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემა. ეს ნიშნავს, რომ თქვენ გექნებათ დოკუმენტირებული სისტემა და სრულად დანერგილი მთელ თქვენს დაწესებულებაში, რომელიც მოიცავს:
• ეფექტურ წინარეკვიზიტულ პროგრამებს სუფთა სანიტარული გარემოს უზრუნველსაყოფად
• საფრთხის ანალიზი და კრიტიკული კონტროლის გეგმა შემუშავებულია სურსათის უვნებლობის საფრთხეების იდენტიფიცირების, პრევენციისა და აღმოფხვრის მიზნით
• შეიმუშავეთ დოკუმენტირებული სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემის პროცესები, რათა მართოთ სურსათის უვნებლობა თქვენი ორგანიზაციის მასშტაბით – მართვისა და ბიზნესის დაგეგმვის ასპექტებიდან დაწყებული, ყოველდღიური კომუნიკაციითა და ოპერაციებით დასრულებული, რომლებიც გავლენას ახდენს სურსათის უვნებლობაზე.
ISO 22000 სტანდარტი შეიცავს კონკრეტულ მოთხოვნებს, რომლებიც უნდა დაკმაყოფილდეს სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემის მიერ. სტანდარტი მოითხოვს სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემის პროცესებს, მათ შორის:
• გქონდეთ ორგანიზაციისთვის საერთო სურსათის უვნებლობის პოლიტიკა, რომელიც შემუშავებულია უმაღლესი მენეჯმენტის მიერ
• დასახეთ ისეთი მიზნები, რომლებიც ხელს შეუწყობს თქვენი კომპანიის ძალისხმევას ამ პოლიტიკის შესრულებაში
• მართვის სისტემის დაგეგმვა და დიზაინი და სისტემის დოკუმენტირება
• სისტემის მუშაობის ჩანაწერების შენახვა
• შექმენით კვალიფიციური სპეციალისტების ჯგუფი, რომელიც შეადგენს სურსათის უვნებლობის გუნდს
• განსაზღვრეთ კომუნიკაციის პროცედურები, რათა უზრუნველყოთ ეფექტური ურთიერთობა მნიშვნელოვანი პარტნიორებთან კომპანიის გარეთ (მათ შორის მარეგულირებლები, კლიენტები, მომწოდებლები და სხვა), ასევე შიდა ეფექტური კომუნიკაციისთვის. ამ გზით, თქვენი გუნდი იქნება უკეთესად კოორდინირებული და უფრო ძლიერი!
• საგანგებო გეგმის ქონა
• ჩაატარეთ მენეჯმენტის მიმოხილვის შეხვედრები, რათა შეაფასოთ სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემის (FSMS) მუშაობა.
• უზრუნველყავით საკმარისი რესურსები სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემის (FSMS) ეფექტური ფუნქციონირებისთვის, მათ შორის შესაბამისი მომზადება და კვალიფიციური პერსონალი, საკმარისი ინფრასტრუქტურა და შესაბამისი სამუშაო გარემო სურსათის უვნებლობის უზრუნველსაყოფად.
• წინარეკვიზიტი პროგრამების განხორციელება.
სერტიფიცირების პროცესი
ISO 22000-ის სერტიფიცირება მოიცავს რამდენიმე ეტაპს:
1. დოკუმენტაციის შექმნა და დანერგვა: ორგანიზაციამ უნდა შეიმუშაოს საჭირო დოკუმენტაცია, რომელიც შეესაბამება ISO 22000-ის მოთხოვნებს.
2. შიდა აუდიტი: სერტიფიცირებამდე აუცილებელია შიდა აუდიტის ჩატარება, რათა დადგინდეს, თუ რამდენად ეფექტურად ფუნქციონირებს სურსათის უვნებლობის მართვის სისტემა.
3. გარე აუდიტი: აკრედიტებული სერტიფიცირების ორგანო ატარებს გარე აუდიტს, რომლის საფუძველზეც ორგანიზაცია იღებს სერტიფიკატს.
ISO 22000-ის დანერგვისას ბიზნესოპერატორის სარგებელი
• სურსათის უვნებლობის უზრუნველყოფა: ეს სტანდარტი უზრუნველყოფს, რომ პროდუქტის წარმოება, ტრანსპორტირება და შენახვა შეესაბამებოდეს უსაფრთხოების უმაღლეს მოთხოვნებს.
• კონკურენტუნარიანობის ამაღლება: ISO 22000-ის სერტიფიცირებული კომპანიები უკეთესი პოზიციით არიან ბაზარზე, რაც ზრდის ნდობას და საშუალებას აძლევს ორგანიზაციებს უფრო მარტივად შეაღწიონ საერთაშორისო ბაზრებზე.
• რისკების შემცირება: სტანდარტი ეხმარება ორგანიზაციებს სურსათთან დაკავშირებული რისკების იდენტიფიცირებაში და მათი პრევენციისთვის აუცილებელი ზომების მიღებაში.
ISO 22000-ის განახლება
2018 წელს მოხდა ISO 22000-ის განახლება. ახალი ვერსია მოიცავს შემდეგ ცვლილებებს:
• სტრუქტურის ცვლილება: სტანდარტი ემყარება ISO-ს მაღალი დონის სტრუქტურას (HLS), რაც აადვილებს მის ინტეგრირებას სხვა მართვის სისტემებთან.
• რისკის დაფუძნებული მიდგომა: განახლებამ უფრო მეტი აქცენტი გააკეთა რისკების მართვაზე, როგორც სტრატეგიულ, ისე ოპერაციულ დონეზე.
#სურსათისუვნებლობისსისტემა #ISO22000 #ISOCERTIFICATION #ისო22000 #ისოტრენინგები #სტანდარტი #სურსათისუვნებლობისსტანდარტი
