კულტურისგან დამოუკიდებელი დიაგნოსტიკური ტესტები
კულტურისგან დამოუკიდებელი დიაგნოსტიკური ტესტები
კულტურისგან დამოუკიდებელი დიაგნოსტიკური ტესტები (CIDTs) ცვლის იმ გზას, რომლითაც კლინიკური ლაბორატორიები დიაგნოსტირებენ პაციენტებს სურსათით გადამდები დაავადებებით. ამ ტესტებს შეუძლიათ დაავადების გამომწვევი ბაქტერიების ზოგადი ტიპის იდენტიფიცირება რამდენიმე საათში, ბაქტერიების დამუშავების ან ლაბორატორიაში გაზრდის გარეშე. (სუფთა ბაქტერიულ შტამს, რომელიც იზრდება, ეწოდება იზოლატი.) ეს ტესტები ექიმებს საშუალებას აძლევს სწრაფად დაადგინონ პაციენტის ავადმყოფობის მიზეზი. თუმცა, CIDT-ებზე გადასვლა ნიშნავს, რომ კლინიკურმა ლაბორატორიებმა შეიძლება შეწყვიტონ ბაქტერიული იზოლატების კულტივირება ან გამომუშავება სურსათით გამოწვეული დაავადებების მქონე პაციენტებისგან.
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის მეცნიერებს ბაქტერიული იზოლაციის გარეშე კულტივირების პროცესისთვის არ შეუძლიათ ტესტების ჩატარება, რომელიც განსაზღვრავს ორგანიზმის შტამს ან ქვეტიპს (როგორიცაა დნმ-ის თითის ანაბეჭდები), რეზისტენტობის ნიმუშსა ან სხვა მახასიათებლებს. ეს ინფორმაცია საჭიროა ეპიდემიის გამოვლენისა და თავიდან ასაცილებლად, ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის თვალყურის დევნებისთვის და დაავადების ტენდენციების მონიტორინგისთვის, რათა იცოდეთ მუშაობს თუ არა პრევენციული ზომები.
როგორ მოქმედებს CIDT-ები საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ოფიციალური პირების უნარზე, გამოავლინონ და თავიდან აიცილონ ეპიდემიები?
◾️ PulseNet, ლაბორატორიული ქსელი, რომელიც აკავშირებს სურსათით გამოწვეული დაავადებების შემთხვევებს ეპიდემიის გამოვლენის მიზნით, ამოიღებს მნიშვნელოვან ინფორმაციას ბაქტერიებიდან, რომლებიც ნაპოვნია ავადმყოფი ადამიანების ნიმუშებში.
◾️ PulseNet-ს სჭირდება ბაქტერიული იზოლატები, რათა დადგინდეს ზუსტი შტამები, რომლითაც ავადდებიან ადამიანები, დნმ-ის თითის ანაბეჭდის მეთოდების გამოყენებით, მათ შორის ახალი ზუსტი მეთოდის ჩათვლით, რომელიც ცნობილია როგორც მთლიანი გენომის თანმიმდევრობა (WGS).
◾️ საზოგადოებრივი ჯანდაცვის წარმომადგენლები ათვალიერებენ PulseNet-ის მონაცემებს დნმ-ის თითის ანაბეჭდების შესატყვისი კლასტერებისთვის. თუ ეპიდემიოლოგები აღმოაჩენენ, რომ კლასტერს აქვს საერთო წყარო, მას ეპიდემია ეწოდება.
◾️ თუ CIDT-ები გამოტოვებენ იზოლატის წარმოების საფეხურს, შედეგად, PulseNet-ისთვის დნმ-ის თითის ანაბეჭდების დამზადება გახდება შეუძლებელი. ბაქტერიების დნმ-ის თითის ანაბეჭდების გარეშე, PulseNet ვერ გააგრძელებს კლასტერების აღმოჩენას.
◾️ PulseNet-ის კლასტერების გამოვლენის გარეშე, ეპიდემიის გავრცელება შეიძლება არც კი იყოს აღიარებული, დაბინძურებული პროდუქტები შეიძლება დარჩეს თაროებსა და საკუჭნაოებში და შეიძლება დაავადდეს უფრო მეტი ადამიანი.
◾️ PulseNet ყოველწლიურად აცილებს 270 000 დაავადებას.
როგორ მოქმედებს CIDT-ები ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის თვალყურის დევნებისა და შეკავების უნარზე?
◾️ საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ოფიციალური პირები აგროვებენ ინფორმაციას ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის შესახებ ბაქტერიული იზოლატების ანალიზით მას შემდეგ, რაც ისინი იზრდება კულტურაში.
◾️ თუ კულტივირებული ბაქტერიული იზოლატები არ არის ხელმისაწვდომი გასაანალიზებლად, ჩვენ არ გვეცოდინება, რამდენად მდგრადია ისინი ანტიბიოტიკების მიმართ. ამან შეიძლება გავლენა მოახდინოს დაავადების მკურნალობაზე და დროთა განმავლობაში გაართულოს რეზისტენტობის მონიტორინგი.
◾️ ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის მონიტორინგი ზოგჯერ იწვევს მარეგულირებელ მოქმედებებს ჯანმრთელობის დასაცავად, როგორიცაა ფტორქინოლონის გამოყენების აკრძალვა ფრინველში მას შემდეგ, რაც მეცნიერულმა მონაცემებმა აჩვენა, რომ მისი გამოყენება იწვევს ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტული კამპილობაქტერიების ზრდას, რომელიც იწვევს სურსათით დაავადებებს.
როგორ მოქმედებს CIDT-ები დაავადების ტენდენციების მონიტორინგის უნარზე?
◾️ CIDT-ებმა შეიძლება გააუმჯობესონ ჩვენი უნარი დავაკვირდეთ გარკვეული ტიპის დაავადების ტენდენციებს, როგორიცაა ბაქტერიებით, ვირუსებით ან პარაზიტებით გამოწვეული დაავადებები, რომლებზეც ადრე პრაქტიკული ტესტები არ იყო ხელმისაწვდომი.
◾️ CIDT არ წარმოქმნის ბაქტერიულ იზოლატებს, რომლებიც საჭიროა ბაქტერიების შტამებისა და ქვეტიპების გასარჩევად. აქედან გამომდინარე, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ოფიციალური პირები ვერ ახერხებენ თვალყური ადევნონ მნიშვნელოვან ცვლილებებს ბაქტერიების კონკრეტული ტიპებით გამოწვეული დაავადებების მაჩვენებლებში.
- ეს ასევე ზღუდავს მრავალსახელმწიფოებრივი ეპიდემიების გამოვლენის, გამოძიების და კონტროლის უნარს.
- მარეგულირებელ სააგენტოებსა და ინდუსტრიებს ესაჭიროებათ ინფორმაცია ეპიდემიის გამოკვლევებიდან და დაავადების ტენდენციებიდან, რათა მიიღონ ზომები სურსათის უსაფრთხოებისთვის.
პოტენციური მოკლევადიანი გადაწყვეტილებები
◾️ CDC მოუწოდებს კლინიკურ ლაბორატორიებს იმუშაონ საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ლაბორატორიებთან, რათა გააგრძელონ მავნე ბაქტერიების კულტივირება და იზოლირება, დადებითი CIDT-ებით დაავადებული ადამიანებისგან. პაციენტის ნიმუშები დადებითი CIDT-ით სალმონელასთვის, შიგა ტოქსინის გამომწვევი E. coli-სთვის,კამპილობაქტერებისა და შიგელასთვის უნდა მოხდეს კულტივირება ბაქტერიული შტამის იზოლირებისთვის.
◾️ CDC განიხილავს გზებს, რათა შემდგომი კულტურები უფრო მარტივი და იაფი გახდეს კლინიკური ლაბორატორიებისთვის.
◾️ CDC მჭიდროდ თანამშრომლობს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ლაბორატორიების ასოციაციასთან (APHL), საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ოფიციალურ პირებთან, მარეგულირებელ სააგენტოებთან, დიაგნოსტიკური ლაბორატორიებთან, CIDT ნაკრების მწარმოებლებთან და კლინიკებთან, რათა დარწმუნდეს, რომ კულტურები მიიღება კლინიკურ ლაბორატორიებში, როდესაც CIDT დადებითია, ან პაციენტის დადებითი ნიმუში მიეწოდება საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ლაბორატორიებს, რათა მათ შეძლონ მისი დამუშავება.
◾️ CDC მოუწოდებს კომპანიებს, რომლებიც ქმნიან CIDT-ებს, შეიმუშავონ ტესტები ისე, რომ შეინარჩუნონ ბაქტერიები ცოცხლად, რათა მოხდეს მათი კულტივირება, თუ ტესტი დადებითია.
◾️ CDC ადაპტირებს ზედამხედველობის სისტემებს, როგორიცაა Foodborne Diseases Active Surveillance Network, ან FoodNet, რათა მოიცავდეს ინფექციებს, რომლებიც დიაგნოზირებულია მხოლოდ CIDT-ებით.
პოტენციური გრძელვადიანი გადაწყვეტილებები
CDC მუშაობს პარტნიორებთან, რათა შეიმუშაოს მოწინავე ტესტირების მეთოდები, რომლებიც არ მოითხოვს ბაქტერიულ იზოლატორებს, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ოფიციალური პირებისთვის საჭირო ინფორმაციის მიწოდებისთვის. ამ ტესტებმა შეიძლება ასევე მიაწოდოს დამატებითი ინფორმაცია ჯანდაცვის პროვაიდერებს მიკრობების პოტენციალის მიმართ ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობის ან სერიოზული დაავადების გამოწვევის ალბათობის შესახებ.
ეს ინოვაციები განვითარების ადრეულ სტადიაზეა და შესაძლოა განხორციელებას წლები დაჭირდეს. მკვლევარები იმედოვნებენ, რომ ამ მეთოდების გამოყენება საბოლოოდ აღმოფხვრის პაციენტების უმეტესობისგან ბაქტერიული იზოლატების კულტივირების აუცილებლობას და დააჩქარებს ეპიდემიის გამოვლენისა და აღმოფხვრის პროცესს. ახალი პრობლემების იდენტიფიცირებისთვის, კულტურებიდან მიღებული ბაქტერიული იზოლატები პაციენტებისგან ჯერ კიდევ დიდი ხნის განმავლობაში იქნება საჭირო.
წყარო: CDC (Centers for Disease Control and Prevention)
#HACCP #ISO22000 #სურსათისხარისხი #სტანდარტი #სურსათისუვნებლობისსტანდარტი #სურსათისუვნებლობა #უვნებელისურსათი
